Acıbadem Taksim Hastanesi, İnönü Mahallesi, Nizamiye Cd. No:1-9, Şişli/İstanbul

Sporcular Dikkat: Takviyeler Zararlı Olabilir

Avrupa Kardiyoloji Derneği (ESC) tarafından yayınlanan bir rapora göre, atletik performansı artırmak için alınan besin takviyeleri kalp için risk oluşturabilir.

Besin takviyeleri genellikle performansı artırabilecek risksiz maddeler olarak görülüyor. Çeşitli bitki ve 'doğal' özler de dahil olmak üzere bazı besin takviyeleri ciddi bir sağlık riski oluşturabilir ve sporcular dopingle mücadele kurallarına uymama sonucu ceza bile alabilir.

Takviyeleri kullanan sporcular, genellikle spor performansı ve genel sağlık üzerindeki etkileri hakkında hiçbir bilgiye sahip değillerdir. Çoğu sporcunun antrenörlerden, diğer sporculardan, aile üyelerinden ve arkadaşlarından beslenme tavsiyesi aldığı bildiriliyor, bu da erken yaşta daha geniş kapsamlı eğitim müdahalelerinin gerekli olduğunu gösteriyor.

Besin takviyesi kullanan sporcular için önemli noktalar:

  • Doğal bir takviye mutlaka güvenli bir takviye değildir.
  • Bilinen iyi kalite standartlarına sahip yerleşik üreticilerin ürünlerini kullanın.
  • Sporcular tükettikleri her türlü maddeden kişisel olarak sorumludurlar.
  • Pozitif bir doping testi ile ilgili olarak bilgisizlik mazeret olarak kabul edilmez.

Doping, sporcuların sağlığı için potansiyel olarak tehlikeli olan ve performanslarını artırabilen bir madde veya yöntemin kullanılması anlamına gelir. Bir örnek vermek gerekirse, anabolik androjenik steroidlerle doping yapan atletler arasındaki ölümün temiz atletlere göre 6-20 kat daha fazla olduğu tahmin edilmektedir ve bu ölümlerin yaklaşık %30'u kardiyovasküler nedenlere bağlanabilir.

Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA) yasaklı ilaçların bir listesini tutmaktadır, ancak çoğu düzenlemeye tabi olmadığı ve ruhsatsız olduğu için besin maddeleri dahil edilmemiştir. Sporcular tarafından yasal ek kullanımı, spora ve rekabet düzeyine bağlı olarak %40 ile %100 arasında değişmektedir. Performansı artırmayı ve rekabet avantajı sağlamayı amaçlayan yasal takviyeler arasında kafein, kreatin, enerji içecekleri/jeller/barlar, pancar suyu ve proteinler bulunur.

Ayrıca sporcuların doz önerilerini göz ardı etmesi ve aynı anda birden fazla ilaç kullanması yaygın bir uygulamadır. Sporcular, gıda bileşenleri olarak düzenlendiğinden ve farmasötik ürünlerin katı güvenlik standartlarına tabi olmadıklarından, takviye kullanımının onları yasaklanmış maddeleri alma riskine maruz bıraktığının farkında olmalıdır.

Birçok durumda sporcular performanslarını artırmak için bir madde karışımı veya kokteyli kullanırlar ve aralarındaki etkileşim de son derece tehlikeli olabilir. Tüm doping maddeleri risklidir ve ilaç olarak kullanımlarına ancak bir doktor tarafından reçete edildiğinde izin verilmelidir. Kardiyovasküler açıdan ani kardiyak ölüm ve aritmilere, ateroskleroz ve kalp krizine, yüksek tansiyona, kalp yetmezliğine ve kanda pıhtı oluşmasına neden olabilirler.

Kafein, güvenli kabul edilen doğal bir maddenin en iyi örneğidir. Kafein, dayanıklılık sporcularında performansı, özellikle aerobik kapasiteyi iyileştirirken, kötüye kullanımı hızlı kalp atış hızına (taşikardi), kalp ritmi bozukluklarına (aritmiler), yüksek tansiyona ve bazı durumlarda ani kardiyak ölüme neden olabilir.

Sporcular, doğal takviyelerin ve maddelerin mutlaka güvenli olmadığının ve yalnızca profesyonel beslenme uzmanları tarafından tavsiye edildiği takdirde kullanılması gerektiğinin farkında olmalıdır.